Jak rozróżnić kontemplację od medytacji? Po czym można poznać, że są to dwie odrębne praktyki mające różne cele osiągnięcia stanu duchowości? Kontemplacja bardziej kojarzy się z praktykami chrześcijańskimi natomiast medytacja z kulturą bliskiego wschodu. Czym się różnią? Jakie są główne założenia i rodzaje tych praktyk? Na te pytania znajdziesz odpowiedź w poniższym artykule.

Kontemplacja – znaczenie

Według Słownika Języka Polskiego, kontemplacja jest terminem oznaczającym pogrążenie w myślach, przyglądanie się czemuś w skupieniu. Natomiast w mistycyzmie jest modlitwą wewnętrzną.

Zatem kontemplować – co to znaczy? Jest to stan pełnego skupienia, ma ono charakter medytacji analitycznej, czyli analizę przyczyn, etapów rozwoju danej kwestii w procesie myślenia. Etymologia słowa wywodzi się z łaciny. Contemplatio pierwotnie odnosiło się do wyczytywania swojego losu z lotu ptaków. U Cycerona pojęcie to ukształtowało się już jako spojrzenie, patrzenia, przeglądanie i badanie. Później nadano mu także znaczenie rozważania, uwagi i wzglądu. Kontemplacja była ważnym elementem poznania u filozofów, takich jak Platon.

Kontemplację dzieli się na dwa znaczenia:

1. Buddyjskie – w tym znaczeniu, kontemplacja jest typem medytacji, który dotyczy rozwoju wglądu dzięki analitycznemu poznawaniu zjawisk, a nie temu jak się wydają przejawiać te zjawiska.
2. Katolickie – to wielowymiarowy rodzaj modlitwy. Mistyka jest możliwa jedynie dzięki łasce wiary. Chrześcijańskie rozumienie kontemplacji rozróżnia 3 etapy rozwoju: kontemplacja nabyta, ciemna kontemplacja mistyczna i kontemplacja wlana.

Co to jest medytacja?

Próbując odpowiedzieć sobie na pytanie co to jest medytacja, często można natrafić na wiele znaczeń tego pojęcia. Słownik Języka Polskiego podaje definicję medytacji jako głębokie rozważanie jakiegoś problemu. Natomiast w niektórych religiach i systemach filozoficznych, medytację rozumie się jako wprowadzenie umysłu w stan najwyższego skupienia, mające na celu samopoznanie, samodoskonalenie, kontakt z Bogiem lub będące celem samym w sobie.

Do odmian medytacji zalicza się:

• Koncentracja;
• Medytacja uważności;
• Medytacja ruchowa;
• Powtarzanie mantr;
• Powtarzanie imienia Boga (np. różaniec);
• Wizualizacje;
• Pozycje i układy ciała;
• Utrzymywanie czujności umysłu;
• Trans i hipnoza.

Kontemplacja a medytacja – czym się różnią?

W ujęciu katolickim kontemplacja jest prostą formą wyrażenia tajemnicy modlitwy. Jest spojrzeniem wiary utkwionym w Jezusa, słuchaniem słowa Bożego, milczącą miłością. Urzeczywistnia ona zjednoczenie z modlitwą Chrystusa w takim stopniu, w jakim pozwala nam uczestniczyć w Jego misterium” [KKK 2724]. Czyli jest bożym darem jego miłości i obecności. Natomiast medytacja w ujęciu katolickim to modlitewne poszukiwanie, które pobudza myśl, wyobraźnię, uczucie, pragnienie. Jego celem jest przyswojenie sobie w wierze rozważanego przedmiotu, odniesionego do rzeczywistości naszego życia” [KKK 2723].

W rozumieniu buddyjskim medytacja jest zbiorem praktyk, które mają na celu wejście w stan kontemplacji. Jest ona pracą z umysłem, a kontemplacja nie wymaga czynnego udziału umysłu. Kontemplacja zmierza do odkrycia niedualistycznej natury rzeczy, dotyczy tożsamości “Ja”. Wejście w stan kontemplacji określane jest tybetańskim słowem „dzogszag”.

Podstawową różnicą pomiędzy medytacją a kontemplacją jest to, że medytacja jest drogą do celu jakim jest kontemplacja. Medytacja jest praktyką, formą modlitwy, która prowadzi do osiągnięcia stanu kontemplacji. Natomiast kontemplacja jest łaską, która jest osiągana przez medytację, ale nie zawsze do niej prowadzi.

Obie te praktyki mają również wspólny wątek. Chodzi tu o doświadczenie mistyczne. Zarówno w buddyzmie jaki i w chrześcijaństwie znaczy głębokie doświadczenie istnienia w pełni. Niezależnie od religii, chodzi to o przeżycie stanu swojej egzystencji. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat kontemplacji, mistycyzmu i innych ciekawych pojęć zajrzyj na stronę http://www.kontemplacja.pl/co-to-jest-kontemplacja.

Źródła:

• Baier K., Meditation and Contemplation in High to Late Medieval Europe, https://homepage.univie.ac.at/karl.baier/texte/pdf/Meditation-Contemplation.pdf,
• Dorjee D., Defining contemplative science: The metacognitive self-regulatory capacity of the mind, context of meditation practice and modes of existential awareness, Front. Psychol. 2016, 7:1788. doi: 10.3389/fpsyg.2016.01788, 2016,
• Larrivee D., Echarte L., Contemplative Meditation and Neuroscience: Prospects for Mental Health, Journal of Religion and Health, 57. 10.1007/s10943-017-0475-0, 2017,
• Lutz A., i inni, Attention regulation and monitoring in meditation, „Trends in Cognitive Sciences”, 4, s. 163–169, DOI: 10.1016/j.tics.2008.01.005, PMID: 18329323, PMCID: PMC2693206,
• https://aleteia.org/2017/11/21/whats-the-difference-between-meditation-and-contemplation/,
• https://sjp.pwn.pl/slowniki/kontemplacja.html,
• https://sjp.pwn.pl/slowniki/medytacja.html,
• http://mbszkaplerzna.pl/images/chm/kompendium.pdf.